काठमाडौँ ।यतिबेला दिल्लीको चहलपहल बेग्लै छ। टल्किएका सडक, रंगीबिरंगी लाइट, सजाइएका आकासे पुल, अन्डरग्राउन्ड पर्खालमा सुन्दर पेन्टिङ, हराभरा गार्डन र सडक किनारका लगाइएका ठूलाठूला पोस्टर देख्न सकिन्छ। विमानस्थलदेखि सम्मेलनस्थलसम्म सबै सजधज छ।
आगामी शनिबार र आइतबार दिल्लीमा हुने जी–२० शिखर सम्मेलनको तयारी लगभग पूरा भएको भारतीय सञ्चारमाध्ममले उल्लेख गरेका छन्। यस सम्मेलनको थिम वसुधैव कुटुम्वकम् अर्थात ‘संसार एक परिवार’ रहेको छ।
जी–२० ग्रुपमा सामेल १९ देशका राष्ट्रप्रमुख, युरोपियन युनियनका प्रतिनिधि, ९ अतिथि देशका प्रधानमन्त्री एवं राष्ट्रपति दुई दिन दिल्लीमा हुनेछन्। भारतमा एकसाथ यति धेरै राष्ट्रप्रमुख भारत आउने यो पहिलोपटक हो। तर, यसमा नेपाल कहीँकतै सामेल छैन।
सम्मेलनमा आउने अतिथि बस्नका लागि दिल्लीमा करिब २५ पाँचतारे होटल बुक गरिएका छन्। अमेरिकी राष्ट्रपति जो बाइडेन आइटिसी मौर्याको सर्वाधिक महँगो सुइट चाणक्यमा बस्नुहुनेछ। यसको एक दिनको भाडा मात्रै ८ लाख भारु छ।
शक्तिशाली राष्ट्र अमेरिकाका राष्ट्रपतिका लागि होटलमा ४०० कोठा बुक गरिएको छ। १४औं तलामा बाइडेन बस्नुहुनेछ भने बाँकी सबै तलामा सेक्रेट कमान्डो तैनाथ रहनेछन्। यसैगरी बाइडेनकै लागि भनेर मौर्या शेराटन होटलमा विशेष लिफ्ट बनाइँदैछ।
यसैगरी बेलायतका प्रधानमन्त्री ऋषि सुनक सांग्रिला होटमा बस्नेछन्। सुरक्षालाई मध्यनजर गर्दै अहिलेदेखि नै त्यहाँ प्रवेश बन्द गरिएको छ।
फ्रान्सका राष्ट्रपति इमानुएल म्याक्रों क्लेरिजेस होटलमा बस्नुहुनेछ। अस्ट्रेलियाली प्रधानमन्त्री एन्थनी अल्बनिज इम्पेरियलमा, टर्किस, मरिसस, नेदरल्यान्ड, नाइजेरिया र स्पेनका अतिथि ओबराय होटल, चीन र ब्राजिलका अतिथि ताज प्यालेसमा बास बस्ने भारत सरकारले व्ववस्था गरेको छ। यसबाहेक इन्डोनेसियाली अतिथि इम्पेरियल होलटमा, बेलायत र जर्मनीका अतिथि सांग्रिलामा, इटाली र सिंगापुरका अतिथि हयात रेसिडेन्सीमा, बंगलादेशका गुरुग्राममा, क्यानडा र जापानका होटल ललितमा बास बस्नेछन्।
विदेशी अतिथिका लागि बुक गरिएका पाँचतारे होटलमा सेन्ट्रल फोर्सका जवान तैनाथ छन्। यस्तै सबै गेटमा बर्दीधारी सशस्त्र दस्ता र क्विक रेस्पोन्स टिम खटिएका छन्।
चिनियाँ राष्ट्रपति सीको साटो प्रधानमन्त्री कियाङ आउने
अहिले सर्वत्र चासो भनेको चिनियाँ राष्ट्रपति सी जिनपिङको जी–२० शिखर सम्मेलनमा किन आउनुहुन्न भन्नेमा छ। वर्षौंदेखि चीन–भारत सीमा विवाद र हालसालै चीनले जारी गरेको नयाँ नक्सामा भारतका केही भूभाग पनि समेटिएपछि भारतले त्यसको कडा विरोध गरेको छ। यही विवादका कारण पनि सी भारत नआउने अनुमान भएका छन्।
चीनको विदेश मन्त्रालयले सी जी–२० मा शिखर सम्मेलनमा नआउने तर उहाँको साटो प्रधानमन्त्री ली कियाङ आउने खबर भारतलाई दिएको छ। तर, सी भारत नआउनेबारेको कारण भने मन्त्रालयले बताएको छैन।
यसैगरी रुसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिन पनि सम्मेलनमा सहभागी हुनुहुने छैन। उहाँले पहिले नै आफू सहभागी नहुने स्पष्ट पार्नुभएको छ।
खानामा कोदोका परिकारमा जोड
भारत सरकारले जी–२० मा आउने अतिथिलाई कोदोजन्य परिकार पस्कनेछ। यसबाहेक मिश्रित खाना र स्ट्रिट फुड पनि भारतले चखाउनेछ।
मोदी सरकारले अन्तर्राष्ट्रिय रुपमा कोदोजन्य खाद्यान्लाई बढावा दिने कोसिस गरिरहेको छ। संयुक्त राष्ट्र संघले सन् २०२३ लाई इन्टरनेसन मिलेट्स वर्ष घोषणा गरेको छ।
औषधिबाहेक अनलाइन डेलिभरी सर्भिसमा रोक
जी–२० शिखर सम्मेलनलाई मध्यनजर गर्दै दिल्ली प्रहरीले औषधिबाहेक अन्य सामान डेलिभरीमा रोक लगाएको छ। यस्तै ८–१० सेप्टेम्बरसम्म व्यावसायिक क्रियाकलाप पनि हुनेछैन। भिआइपी मुभमेन्ट र सुरक्षाका कारण १०–१५ मिनेट मेट्रो स्टेसन पनि बन्द हुन सक्नेछन्।
