तेहरान । इरानले अन्टार्कटिका आफ्नो भएको दाबी गरेको छ । नौ सेना प्रमुख कमाण्डर रियर एडमिरल शाहराम इरानीले सेप्टेम्बरमा भनेका थिए कि दक्षिण ध्रुवमा तेहरानको सम्पत्ति अधिकार छ । इरानीका अनुसार उनको योजना त्यहाँ आफ्नो देशको झण्डा फहराउने र सैन्य तथा वैज्ञानिक कार्य गर्ने हो । इरानले पनि दक्षिण ध्रुवमा नौसेना आधार निर्माण गर्ने तयारी गरिरहेको बताएको छ ।

यसैबीच, प्रश्न उठिरहेको छ कि तेहरानले अन्टार्कटिकामा किन दावी गरिरहेको छ र यसले विश्वव्यापी संकटमा कस्तो प्रभाव पार्छ रु अन्टार्कटिका विश्वको पाँचौं ठूलो महादेश र सबैभन्दा दक्षिणी महादेश हो। समय बित्दै जाँदा धेरै देशहरूले अन्टार्कटिकामा अभियानहरू सञ्चालन गरेका छन् र क्षेत्रीय दाबी गरेका छन् । तर, डिसेम्बर १, १९५९ मा एक दर्जन देशले अन्टार्कटिक सन्धिमा हस्ताक्षर गरे । महाद्वीपमा विवादहरू रोक्नको लागि डिजाइन गरिएको यो सन्धि बारे वाशिंगटनमा एक सम्मेलन भयो ।

यो उल्लेखनीय छ कि यस अन्टार्कटिक सन्धिमा हस्ताक्षर गर्ने देशहरूमा अर्जेन्टिना, अष्ट्रेलिया, बेल्जियम, बेलायत, चिली, फ्रान्स, जापान, न्यूजील्याण्ड, नर्वे, दक्षिण अफ्रिका, अमेरिका र रूस थिए । यद्यपि सन्धिले क्षेत्रीय सार्वभौमसत्ताको दाबीलाई सम्बोधन नगरे पनि, यसले देशहरूलाई सैन्य अड्डाहरू निर्माण गर्न, हतियार परीक्षण गर्न र अन्टार्कटिकामा रेडियोधर्मी फोहोरको डिस्पोज गर्न प्रतिबन्ध लगाएको थियो । यस सन्धिको विशेष विशेषता यो थियो कि यसको अन्त्यको लागि कुनै मिति तोकिएको थिएन । यसको सट्टा, यसलाई ३० वर्षमा सम्भावित समीक्षाको लागि सोधिएको थियो । १९९१ मा, देशहरूले सन्धिको लागि एक प्रोटोकलमा हस्ताक्षर गरे ।

रिपोर्टका अनुसार इरानको नौसेनाका कमाण्डर–इन–चीफ रियर एडमिरल शाहराम इरानीले अन्टार्कटिकामा इरानी झण्डा फहराउने योजना बनाएको बताएका छन् । यसका लागि पहिले अनुसन्धान टोली पठाइनेछ । वातावरण अध्ययन गर्न समूह पठाउने प्रयास भइरहेको छ । गत वर्ष सेप्टेम्बरमा पनि इरानले अन्तर्राष्ट्रिय जलक्षेत्रमा आफ्नो नौसेनाको उपस्थिति बढाउने योजना बनाएको बताएको थियो ।

रिपोर्टका अनुसार इरानको नौसेनाका कमाण्डर इन चीफ रियर एडमिरल शाहराम इरानीले अन्टार्कटिकामा इरानी झण्डा फहराउने योजना बनाएको बताएका छन्। यसका लागि पहिले अनुसन्धान टोली पठाइने छ । वातावरण अध्ययन गर्न समूह पठाउने प्रयास भइरहेको छ । गत वर्ष सेप्टेम्बरमा पनि इरानले अन्तर्राष्ट्रिय जलक्षेत्रमा आफ्नो नौसेनाको उपस्थिति बढाउने योजना बनाएको बताएको थियो ।

आफ्नो सैन्य क्षमता बढाउने र अन्टार्कटिका जस्ता दुर्गम स्थानमा आफ्नो पहुँच विस्तार गर्ने प्रयासका रूपमा यो कदम चालिएको उनले बताए । इरानको यो दावीलाई लिएर विज्ञहरुले यो चिन्ताको विषय भएको बताएका छन् । उनका अनुसार अन्टार्कटिकाको सम्बन्धमा इरानको भावी योजनाले धेरै बहुपक्षीय महासन्धिहरूको उल्लङ्घन मात्र गर्दैन तर आफ्नो आक्रामक अडानलाई निरन्तरता दिने काम पनि गर्नेछ । विज्ञहरूका अनुसार तेहरानले जति पटक विस्तार गर्छ, त्यसले नियममा आधारित प्रणालीलाई हानि पुर्‍याउँछ । अन्टार्कटिका तत्कालै खतरा नदेखिन सक्छ, तर यदि पश्चिमको प्रतिक्रिया इरानले आणविक हतियार निरीक्षकहरूलाई निष्कासन गरेको जस्तो भयो भने, यसले भविष्यमा विश्वव्यापी संकटलाई बढाउन सक्छ ।