लाहोर— पाकिस्तानले हाल सामना गरिरहेको संकट मध्ये अहिले पानी र गहुँको संकट प्रमुख रहेको छ । जसको कारण पाकिस्तानले सामाजिक, वातावरणीय र आर्थिक विकासलाई महत्त्वपूर्ण रूपमा असर गरेको छ।

पाकिस्तानमा बढ्दो खानेपानीको अभाव अन्ततः ठूलो मात्राको चुनौती हुनेछ भन्ने थाहा हुँदाहुँदै पनि पाकिस्तानी सरकारले यो समस्या समाधान गर्न असफल भएको छ । संयुक्त राष्ट्रसंघको ‘ग्लोबल वाटर सेक्युरिटी २०२३ एसेसमेन्ट’ प्रतिवेदन अनुसार पाकिस्तान पानी असुरक्षित श्रेणीमा परेको छ।

प्रतिवेदनले पाकिस्तानमा प्रतिव्यक्ति पानीको उपलब्धतामा नाटकीय गिरावट देखाएको छ, जुन विगत ७० वर्षमा ८० प्रतिशतले घटेको छ। यसैबीच, पाकिस्तानमा गहुँ उत्पादन गर्ने किसानहरू गहँका विक्री समयमा विक्री नहुँदा सडकमा उत्रिएका छन् जबकि अधिकांश जनसंख्याले आफ्नो दैनिक निर्वाहको लागि पर्याप्त गहुँको पिठो पाउन संघर्ष गरिरहेका छन्।

विज्ञहरूले पानी संकटको कारण सरकारी बेवास्ता, भ्रष्टाचार र जलमुखी कृषिलाई अनुकूल गर्ने नीतिहरू समावेश गरेका छन्। स्टिम्सन सेन्टरका अनुसन्धान सहयोगी उजैर सत्तारले पानीको असुरक्षाले पाकिस्तानको विद्यमान सामाजिक—आर्थिक र राजनीतिक अवस्था बिग्रन सक्ने विषयमा जोड दिएका छन् ।

पाकिस्तानको आर्थिक राजधानी, कराँची, पानीको अभावले सबैभन्दा बढी प्रभावित भएको छ। साथै खानेपानी माफियालाई नियन्त्रण गर्न नसकेको भन्दै सरकारको आलोचना भइरहेको छ । यस वर्षको रमजानमा पाकिस्तान सरकारले जनतालाई पर्याप्त खानेपानी उपलब्ध गराउन सकेन ।

गहुँको ऐतिहासिक अभावले पाकिस्तानका जनताले ‘कृषि संकटकाल’ घोषणा गर्न सरकारसँग माग गरेका छन् ।